Σάββατο 24 Μαΐου 2014

Ανακαλύφθηκε αστεροειδής που περιβάλλεται από δακτυλίους

Πρώτη φορά οι αστρονόμοι ανακάλυψαν στο ηλιακό μας σύστημα δακτύλιους γύρω από ένα μεγάλο αστεροειδή. Πρόκειται για τη «Χαρικλώ», που βρίσκεται μεταξύ Κρόνου και Ουρανού, σε απόσταση άνω του ενός δισεκατομμυρίου χιλιομέτρων από τη Γη, έχει διάμετρο σχεδόν 250 χιλιομέτρων και διαθέτει δύο δακτύλιους.

Καλλιτεχνική απεικόνιση των δακτυλίων γύρω από τον αστεροειδή Chariklo.


Πρώτη φορά οι αστρονόμοι ανακάλυψαν στο ηλιακό μας σύστημα δακτύλιους γύρω από ένα μεγάλο αστεροειδή. Πρόκειται για τη «Χαρικλώ», που βρίσκεται μεταξύ Κρόνου και Ουρανού, σε απόσταση άνω του ενός δισεκατομμυρίου χιλιομέτρων από τη Γη, έχει διάμετρο σχεδόν 250 χιλιομέτρων και διαθέτει δύο δακτύλιους.

H πρωτότυπη επιστημονική εργασία βρίσκεται ΕΔΩ

Ο Γαλιλαίος ήταν ο πρώτος που το 1610 παρατήρησε τους εντυπωσιακούς δακτύλιους του Κρόνου. Ακολούθησε η ανακάλυψη των δακτυλίων του Ουρανού το 1977, του Δία το 1979 και του Ποσειδώνα το 1984. Η Χαρικλώ είναι το πέμπτο -και μικρότερο- σώμα του ηλιακού συστήματος που γίνεται γνωστό ότι έχει δακτυλίους.Η ανακάλυψη από επτά νοτιοαμερικανικά τηλεσκόπια, με επικεφαλής τον βραζιλιάνο αστρονόμο Φελίπε Μπράγκα Ρίβας του Εθνικού Αστεροσκοπείου στο Ρίο ντε Τζανέιρο, έγινε το 2013 (όταν η Χαρικλώ πέρασε μπροστά από ένα άστρο επί πέντε μόνο δευτερόλεπτα) και παρουσιάστηκε στο περιοδικό “Nature”, σύμφωνα με το BBC και τα πρακτορεία Ρόιτερ και Γαλλικό.



«Η ανακάλυψη αποτέλεσε μια απόλυτη έκπληξη», δήλωσε ο Φελίπε Μπράγκα Ρίβας. Ο εσωτερικός δακτύλιος της «Χαρικλούς» έχει πλάτος επτά χιλιομέτρων και ο εξωτερικός τριών. Οι δύο δακτύλιοι χωρίζονται μεταξύ τους από ένα κενό διάστημα πλάτους εννέα χιλιομέτρων.Η προέλευση των δακτυλίων δεν είναι γνωστή, αλλά οι επιστήμονες θεωρούν ότι μάλλον σχηματίστηκαν, όταν κάποιο άλλο ουράνιο σώμα έπεσε πάνω στη Χαρικλώ, σχηματίζοντας δύο περιστρεφόμενους δίσκους παγωμένων σωματιδίων. Οι δακτύλιοι θα μπορούσαν σταδιακά να συνενωθούν σχηματίζοντας ένα μικρό φεγγάρι γύρω από τον αστεροειδή, αν και δεν θεωρείται πιθανό να συμβεί κάτι τέτοιο.Η Χαρικλώ (που ανακαλύφθηκε το 1997 και πήρε το όνομα μιας νύμφης της ελληνικής μυθολογίας) ανήκει στην κατηγορία των λεγόμενων «Κενταύρων», «υβριδικών» αστεροειδών με ασταθείς τροχιές, οι οποίοι, αν και βραχώδεις, όταν πλησιάζουν τον Ήλιο, αποκτούν χαρακτηριστικά κομητών, σχηματίζοντας ουρές σκόνης και σωματιδίων.

Πρωτομαγιάτικος… Κένταυρος Α

H νέα εικόνα του Κενταύρου Α.


Την Πρωτομαγιά επέλεξε η NASA για να δώσει στη δημοσιότητα μια νέα εικόνα του Κενταύρου Α. Πρόκειται για τον πέμπτο λαμπρότερο γαλαξία στον ουράνιο θόλο. Ο Κένταυρος Α είναι ένας φακοειδής γαλαξίας που βρίσκεται σε απόσταση 12 εκ. ετών φωτός από τη Γη. Διαθέτει μια παράξενη μορφολογία η οποία πιστεύεται ότι είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασής του με γειτονικούς του γαλαξίες ενώ επιπλέον υπάρχουν ενδείξεις ότι βρίσκεται σε εξέλιξη συγχώνευση του Κενταύρου Α με έναν σπειροειδή γαλαξία. Ολες αυτές οι κοσμικές διεργασίες έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία τουλάχιστον 100 περιοχών γέννησης άστρων στον Κένταυρο Α. Για όλους αυτούς τους λόγους ο Κένταυρος Α αποτελεί έναν από τους μόνιμους στόχους παρατήρησης των επιστημόνων.

Στην καρδιά της Φλόγας!

Το νεφέλωμα της Φλόγας αποτελεί εργοστάσιο παραγωγής άστρων.


Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια εντυπωσιακή φωτογραφία από το νεφέλωμα της Φλόγας που βρίσκεται σε απόσταση 1.400 ετών φωτός από τη Γη. Η φωτογραφία αποτελεί σύνθεση εικόνων που έχουν καταγράψει από το νεφέλωμα τα διαστημικά τηλεσκόπια Chandra και Spitzer. Στην εικόνα εμφανίζονται με λεπτομέρεια ορισμένες από τις περιοχές γέννησης άστρων στο εσωτερικό του. Το νεφέλωμα της Φλόγας ανήκει σε ένα κολοσσιαίο σύνθετο μοριακό νέφος που έχει ονομαστεί Μεγάλο Νεφέλωμα του Ωρίωνα. Εκεί βρίσκονται πολλά νεφελώματα με έντονη κοσμική δραστηριότητα και συνεχή παραγωγή άστρων.

Η μεγάλη ερυθρά κηλίδα του Δία συρρικνώνεται

Η «μεγάλη ερυθρά κηλίδα», το πιο χαρακτηριστικό γνώρισμα του μεγαλύτερου πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος, του αέριου γίγαντα Δία, είναι πλέον μικρότερη από κάθε άλλη φορά, αλλά και πιο στρογγυλή αντί για οβάλ, όπως δείχνουν οι τελευταίες μετρήσεις Αμερικανών και Ευρωπαίων επιστημόνων. Η κηλίδα είναι μεγαλύτερη από την ίδια τη Γη και προκαλείται από μία συνεχιζόμενη θύελλα τεραστίων διαστάσεων.

Η πάνω (δεξιά) φωτογραφία λήφθηκε από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble το 1995 όταν η κηλίδα είχε διάμετρο περίπου 21.000 χιλιόμετρα, η πιο ενδιάμεση φωτογραφία δείχνει την κηλίδα το 2009 όταν η διάμετρός της ήταν 18.000 χιλιόμετρα και η κάτω (όπως και η μεγάλη φωτο αριστερά) δείχνει την ερυθρά κηλίδα το 2014, με διάμετρο μόλις 16.000 χιλιόμετρα.

Οι αστρονόμοι, με επικεφαλής την Έιμι Σάιμον του Κέντρου Διαστημικών Πτήσεων Γκόνταρντ της NASA, σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερς και το Space.com, υπολόγισαν -με βάση εικόνες που πήρε το διαστημικό τηλεσκόπιο «Χαμπλ»- ότι η κηλίδα έχει πλέον διάμετρο σχεδόν 16.500 χιλιομέτρων, έναντι περίπου 12.700 χιλιομέτρων της διαμέτρου της Γης.Στο τέλος του 19ου αιώνα, η κηλίδα εκτιμάτο ότι είχε διάμετρο σχεδόν 41.000 χιλιομέτρων (αρκετά μεγάλη για να χωρέσει τρεις πλανήτες σαν τη Γη), ενώ το 1979-80 – όταν οι διαστημοσυσκευές «Βόγιατζερ» 1 και 2 πέρασαν κοντά από τον Δία- η διάμετρός της είχε μειωθεί στα 23.300 χιλιόμετρα. Οι επιστήμονες δεν είναι σίγουροι γιατί η κηλίδα συρρικνώνεται κατά περίπου 1.000 χιλιόμετρα κάθε χρόνο.



Η στροβιλιζόμενη θύελλα -ένας αντικυκλώνας υψηλών πιέσεων στο νότιο ημισφαίριο του πλανήτη- που προκαλεί την ερυθρόχρωμη κηλίδα με τις αποχρώσεις κίτρινου, πορτοκαλί και άσπρου, είναι η μεγαλύτερη στο ηλιακό μας σύστημα. Οι άνεμοι στο εσωτερικό της ξεπερνούν τις αρκετές εκατοντάδες χιλιόμετρα την ώρα – πολύ πιο δυνατοί από οποιονδήποτε άνεμο στον πλανήτη μας.
Κανένας επιστήμονας δεν ξέρει γιατί η κηλίδα συρρικνώνεται. Οι ερευνητές σχεδιάζουν νέες μετρήσεις για να διαπιστώσουν τι συμβαίνει στην ταραχώδη ατμόσφαιρα του Δία και πιθανώς απορροφά την ενέργεια της κηλίδας, με συνέπεια αυτή να μικραίνει συνεχώς.

Ο Ακιδωτός τροχός του Σύμπαντος

Η νέα λεπτομερής φωτογραφία του Μ101.


Το διαστημικό τηλεσκόπιο Chandra φωτογράφισε τον εντυπωσιακό γαλαξία Μ101 που λόγω της μορφολογίας του οι επιστήμονες τον έχουν ονομάσει «Ακιδωτό τροχό». Πρόκειται για ένα ραβδωτό σπειροειδή γαλαξία που είναι 70 φορές μεγαλύτερος από τον δικό μας γαλαξία. Ο Μ101 βρίσκεται σε απόσταση 21 εκ. ετών φωτός από εμάς στον αστερισμό της Μεγάλης Αρκτου. Η ασυμμετρία του Μ101 οφείλεται σύμφωνα με τους ειδικούς στην συνεχή αλληλεπίδραση του με γειτονικούς γαλαξίες που μεταβάλει συνεχώς το σχήμα του. Επιπλέον αυτές οι αλληλεπιδράσεις έχουν ως αποτέλεσμα να δημιουργούνται κάθε φορά περιοχές γέννησης νέων άστρων. Οι νέες εικόνες του Μ101 αναμένεται να αποκαλύψουν νέα στοιχεία για αυτόν. 

Νέος παράξενος εξωπλανήτης

Συνεχίζεται με εντατικό ρυθμό η ανακάλυψη εξωπλανητών (πλανητών σε άλλα ηλιακά συστήματα) ορισμένοι από τους οποίους διαθέτουν χαρακτηριστικά που εκπλήσσουν τους επιστήμονες. Η τελευταία ανακάλυψη αφορά ένα εξωπλανήτη που βρίσκεται σε τεράστια απόσταση από το μητρικό του άστρο. Στη μεγαλύτερη απόσταση πλανήτη-άστρου που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα.

Καλλιτεχνική απεικόνιση του GU Psc b που βρίσκεται σε εξαιρετικά μεγάλη απόσταση από το μητρικό του άστρο.


Πολύ, πολύ, πολύ μακριά

Διεθνής ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τη Μαρί Ιβ Ναντ του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου του Μόντρεαλ εντόπισε τον εξωπλανήτη χρησιμοποιώντας πολλά ισχυρά επίγεια τηλεσκόπια στον Καναδά, τη Χιλή και τη Χαβάη. Πρόκειται για ένα γίγαντα αερίου που βρίσκεται σε απόσταση 155 ετών φωτός από το δικό μας ηλιακό μας σύστημα.

Ο πλανήτης κινείται γύρω από το άστρο GU Psc και έλαβε την ονομασία GU Psc b. Το άστρο αυτό βρίσκεται στον αστερισμό των Ιχθύων και είναι περίπου τρεις φορές μικρότερο από τον Ηλιο. Ο πλανήτης βρίσκεται σε απόσταση από το μητρικό του άστρο δύο χιλιάδες φορές μεγαλύτερη από την απόσταση Γης-Ηλιου Σύμφωνα με τους ερευνητές, ο πλανήτης αυτός χρειάζεται 80 χιλιάδες γήινα χρόνια, ή 29,2 εκατομμύρια ημέρες, για να συμπληρώσει μια περιφορά γύρω από το άστρο του!

Δώρο

Η τεράστια απόσταση που χωρίζει τον πλανήτη από το μητρικό του άστρο τον κάνει ιδανικό στόχο για τους επιστήμονες αφού το φως αλλά και τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του άστρου (βαρύτητα κλπ) δεν επηρεάζουν καθόλου την παρατήρηση του. «Ο GU Psc b είναι ένα αληθινό δώρο της φύσης. Η μεγάλη απόσταση που τον χωρίζει από το άστρο του επιτρέπει την παρατήρηση και μελέτη του σε βάθος με διάφορα όργανα. Αυτό σημαίνει ότι θα έχουμε την ευκαιρία να μάθουμε πολλά νέα στοιχεία για τους γιγάντιους εξωπλανήτες» αναφέρουν οι ερευνητές. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «The Astrophysical Journal».

Ένας ωκεανός κρυμμένος κάτω από την επιφάνεια του Εγκέλαδου …

Ενδείξεις για εξωγήινη ζωή στον ωκεανό του Εγκέλαδου

Ένας ωκεανός, κρυμμένος κάτω από την επιφάνεια ενός από τους δορυφόρους του Κρόνου, του Εγκέλαδου, ενδέχεται να φιλοξενεί εξωγήινη ζωή σε μορφή μικροβίων, σύμφωνα με τους επιστήμονες της NASA.




Οι πρώτες μετρήσεις κάτω από την επιφάνεια του νότιου πόλου του παγωμένου δορυφόρου έγιναν από τη διαστημική αποστολή Κασίνι.Η επιφάνεια αυτής της θάλασσας είναι περίπου ίση με τη λίμνη Superior των ΗΠΑ —τη δεύτερη σε μέγεθος λίμνη του κόσμου— και ο πυθμένας της είναι βραχώδης, γεγονός που ενδέχεται να ευνοεί την ανάπτυξη μικροσκοπικών μορφών ζωής.Οι αστρονόμοι είχαν αναφερθεί στην πιθανότητα ύπαρξης ενός τέτοιου υπόγειου ωκεανού από το 2005, όταν εντόπισαν ατμούς να βγαίνουν από πολλά σημεία κοντά στο νότιο πόλο του φεγγαριού του Κρόνου.“Αυτοί οι πίδακες κοντά στο νότιο πόλο του Εγκέλαδου περιέχουν αλμυρό νερό και οργανικά μόρια, τα χημικά στοιχεία που είναι απαραίτητα για τη δημιουργία ζωής”, εξήγησε η Λίντα Σπίλκερ, η επικεφαλής του προγράμματος Κασίνι της Nasa.



“Η ανακάλυψη αυτή αλλάζει την άποψή μας όσον αφορά τις κατοικήσιμες ζώνες εντός του ηλιακού μας συστήματος και στα πλανητικά συστήματα που ανήκουν σε άλλα άστρα”, πρόσθεσε.Το διαστημόπλοιο Κασίνι κατέγραψε τη μορφή του βαρυτικού πεδίου του Εγκέλαδου στις τρεις “επισκέψεις” του στο φεγγάρι αυτό, μεταξύ 2010-12. Τα στοιχεία που συνέλεξε μελετήθηκαν επισταμένως ώστε να καθοριστεί με σχετική ακρίβεια η σύνθεση του δορυφόρου.Οι ερευνητές θεωρούν ότι ο ωκεανός αυτός, έκτασης περίπου 500 χιλιομέτρων, περιβάλλεται από ένα λεπτό στρώμα κρυσταλλοποιημένου πάγου.“Για πρώτη φορά, χρησιμοποιήσαμε μια γεωφυσική μέθοδο για να καθορίσουμε την εσωτερική σύσταση του Εγκέλαδου”, είπε από την πλευρά του ο Ντέιβιντ Στίβενσον, καθηγητής πλανητικών επιστημών στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνιας και των συντακτών της μελέτης για τις τελευταίες ανακαλύψεις που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Science.Η αποστολή του Κασίνι, που εκτοξεύτηκε το 2004 με σκοπό να μελετήσει τα μεγαλύτερα φεγγάρια του Κρόνου, γίνεται σε συνεργασία της Nasa με την ιταλική και την ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία. Ο Κρόνος, ο έκτος στη σειρά πλανήτης, διαθέτει τουλάχιστον 53 γνωστούς, μεγάλους δορυφόρους και εννέα δακτυλίους αποτελούμενους από σωματίδια πάγου και σκόνης.