O ουρανός αστράφτει στον πυκνότερο γνωστό γαλαξία

Στη μεγάλη εικόνα, ο γαλαξίας M60-UCD1 όπως διακρίνεται στο φάσμα των ακτίνων Χ. Στην ένθετη, ο ίδιος γαλαξίας στο ορατό φως.

Ο ουρανός της Γης θα ήταν πολύ πιο εντυπωσιακός αν ο πλανήτης μας βρισκόταν στον M60-UCD1, τον πιο συνωστισμένο γαλαξία που έχει ανακαλυφθεί ως σήμερα.

Όπως εκτιμά η διεθνές ερευνητική ομάδα που ανακάλυψε το σώμα, η πυκνότητα των άστρων στην κεντρική περιοχή του γαλαξία είναι περίπου 15.000 φορές μεγαλύτερη από ό,τι στην περιοχή του Γαλαξία μας όπου βρίσκεται η Γη.

Αυτό σημαίνει ότι στην απόσταση των 4 ετών φωτός που χωρίζει τον Ήλιο από το πλησιέστερο άστρο, το Άλφα του Κενταύρου, θα χωρούσαν έως και 10.000 άστρα.

Ο M60-UCD1 «είναι αναμφίβολα ο πυκνότερος γνωστός γαλαξίας στο τοπικό Σύμπαν» σχολίασε ο Τζέι Στράντερ του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, επικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύεται στο Astrophysical Journal Letters.

Όπως επισημαίνει, το ήμισυ της μάζας του M60-UCD1 βρίσκεται στριμωγμένο σε μια περιοχή με διάμετρο μόλις 80 ετών φωτός. Συγκριτικά, η Γη απέχει από το κέντρο του Γαλαξία περίπου 25.000 έτη φωτός.

O M60-UCD1 ανήκει σε μια κατηγορία γαλαξιών που ονομάζονται «υπερσυμπαγείς γαλαξίες νάνοι». Ανήκει στο σμήνος γαλαξιών της Παρθένου, μια ομάδα γαλαξιών σε απόσταση περίπου 54 εκατομμυρίων ετών φωτός από το δικό μας Μίλκι Ουέι.

Οι πρώτοι υπερσυμπαγείς γαλαξίες νάνοι ανακαλύφθηκαν πριν από περίπου μια δεκαετία, καθώς τα παλαιότερα τηλεσκόπια αδυνατούσαν να διακρίνουν αν επρόκειτο για μεμονωμένα άστρα ή για μεγάλους αλλά πολύ μακρινούς γαλαξίες.

Ο M60-UCD1 ανακαλύφθηκε με το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble και σε επόμενη φάση μελετήθηκε με το διαστημικό Παρατηρητήριο Ακτίνων Χ Chandra της NASA, καθώς και με επίγεια τηλεσκόπια.

«Πριν από 20 χρόνια δεν θα μπορούσαμε να πραγματοποιήσουμε μια τέτοια μελέτη. Δεν είχαμε το Hubble και το Chandra εκείνη την εποχή» επισημαίνει ο Δρ Στράντερ. 

Ακόμα και σήμερα πάντως παραμένει ασαφές αν αυτοί οι μικροί γαλαξίες γεννήθηκαν ως αστρικά σμήνη και εμπλουτίστηκαν αργότερα με νέα άστρα, ή αν αντίθετα ήταν αρχικά μεγάλοι γαλαξίες που έχασαν πολλά από τα άστρα τους.

Μια ένδειξη για την προέλευση αυτών των σωμάτων είναι μια λαμπρή πηγή ακτίνων Χ που εντοπίστηκε στο κέντρο του M60-UCD1. Η ακτινοβολία είναι πιθανό να προέρχεται από μια κεντρική μαύρη τρύπα με μάζα 10 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του Ήλιου.

Μαύρες τρύπες αυτής της μάζας είναι γνωστό ότι σχηματίζονται μόνο στα κέντρα μεγάλων γαλαξιών. Η επιβεβαίωση της ύπαρξης μιας μαύρης τρύπας στο κέντρο του M60-UCD1 θα σήμαινε ότι ο γαλαξίας νάνος είχε κάποτε μεγαλύτερο, κανονικό μέγεθος.