Υπερκάμερα θα αναζητήσει τη σκοτεινή ενέργεια

Μια νέα κάμερα υπερυψηλής ανάλυσης, εγκατεστημένη μέσα σε ένα τηλεσκόπιο ψηλά στις Άνδεις της Χιλής, ξεκινά μια ακόμα προσπάθεια για την κατανόηση της λεγόμενης σκοτεινής ενέργειας, της μυστηριώδους δύναμης που πιστεύεται ότι αναγκάζει το Σύμπαν να επεκτείνεται με ολοένα και μεγαλύτερη ταχύτητα.

Η ψηφιακή κάμερα των 570 Mpixel (το σκούρο αντικείμενο δεξιά) εγκατεστημένη στο τηλεσκόπιο Blanco 

Χαρτογράφηση 300 εκατομμυρίων γαλαξιών

Η Έρευνα Σκοτεινής Ενέργειας, ή DES, έχει στόχο τη χαρτογράφηση 300 εκατομμυρίων γαλαξιών σε μια περιοχή που καταλαμβάνει το ένα όγδοο του ουρανού. 

Στις εικόνες των 570 Megapixel που θα συλλέγει το τηλεσκόπιο Blanco στο Παρατηρητήριο του Σέρο Τολόλο στη Χιλή, οι ερευνητές θα αναζητήσουν το φαινόμενο του «βαρυτικού φακού», στο οποίο η εικόνα μακρινών αντικειμένων παραμορφώνεται από τη βαρύτητα μιας μάζας που βρίσκεται ανάμεσα σε αυτό το αντικείμενο και τον παρατηρητή.

Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990, οι κοσμολόγοι πίστευαν ότι η έλξη της βαρύτητας θα επιβράδυνε τον ρυθμό της διαστολής του Σύμπαντος, και ίσως τελικά το ανάγκαζε να αρχίσει να συρρικνώνεται.

Πρόγραμμα με αέρα Νομπέλ

Η μεγάλη αλλαγή ήρθε το 1998, όταν το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble ανακάλυψε ότι η διαστολή του Σύμπαντος όχι δεν επιβραδύνεται αλλά αντίθετα επιταχύνεται. Η ανακάλυψη είχε τόσο δραματικές συνέπειες για την κοσμολογία ώστε οι ερευνητές που την ανακάλυψαν -και οι οποίοι συμμετέχουν στο πρόγραμμα DES- τιμήθηκαν με το Νομπέλ Φυσικής του 2011.

Προκειμένου να εξηγήσουν αυτές τις παρατηρήσεις, οι φυσικοί πρότειναν την ύπαρξη μιας άγνωστης ως τότε δύναμης, της σκοτεινής ενέργειας, η οποία δρα αντίθετα από τη βαρύτητα και αναγκάζει τους γαλαξίες να απομακρύνονται μεταξύ τους όλο και ταχύτερα.

Οι υπολογισμοί μάλιστα δείχνουν ότι η σκοτεινή ενέργεια αντιστοιχεί σχεδόν στο 70% του Σύμπαντος, δηλαδή στο 70% της συνολικής υλοενέργειας (σύμφωνα με τον Αϊνστάιν η ενέργεια και η μάζα είναι ισοδύναμες). Η κανονική ύλη αντιστοιχεί μόλις σε 5% του Σύμπαντος, ενώ το υπόλοιπο 25% καταλαμβάνεται από την εξίσου μυστηριώδη «σκοτεινή ύλη», ένα είδος ύλης που παραμένει αόρατη επειδή δεν εκπέμπει και δεν απορροφά ακτινοβολία.

Φως στο κύριο συστατικό του Σύμπαντος

Η αποστολή DES, σε συνδυασμό με άλλα παρόμοια εγχειρήματα, θα μπορούσε τώρα να ρίξει φως στο κύριο συστατικό του Σύμπαντος.

Οι ερευνητές θα αναζητήσουν μεταξύ άλλων μακρινά σουπερνόβα των οποίων το φως εξασθενίζει λόγω της διαστολής του Σύμπαντος. Θα χαρτογραφήσουν επίσης σμήνη γαλαξιών σε διάφορες αποστάσεις από τη Γη προκειμένου να συλλέξουν στοιχεία για την επίδραση της σκοτεινής ενέργειας στην κατανομή της ύλης.

Επίσης, θα αναζητήσουν τον απόηχο ηχητικών κυμάτων που διέτρεχαν το Σύμπαν μόλις 370.000 χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, προκειμένου να μετρηθεί πώς ο ρυθμός διαστολής άλλαξε στην πορεία του χρόνου.

H αποστολή ξεκίνησε επίσημα στις 31 Αυγούστου και αναμένεται να διαρκέσει πέντε χρόνια